کفش کوه:

کفش مهم ترين وسيله يک کوهنورد است. به موازات رشد و گسترش تمام ملزومات کوهنوردي، کفش نيز ساليان گذشته بدليل اهميت بسيار دستخوش تغييرات قابل توجهي شده است.

بطوري که اگر يکي از کفش هاي مدرن امروزي را بهترين کفش بيست سال گذشته مقايسه کنيم متوجه اين فاصله بسيار زياد خواهيم شد.

از قديم معروف بوده است که پا قلب دوم انسان و مخصوصا کوهنوردان است .
بنابراين کفش که محافظ پا است از مهمترين وسايل و پوشاک کوهنوردي به شمار مي رود .
کفش هاي قديم از چرم ساخته مي شد که بنا به شرايط مورد استفاده ضخامت و تعداد لايه هاي چرم متفاوت بود . يکي از اشکالات کفش هاي چرمي زمستاني وزن بالاي آنها بود که با اختراع لايه ها و پارچه هاي جديد با عناوين گورتکس - سيمپاتکس و تينسوليت تا حدي اين نقيصه جبران گرديده است . لايه گورتکس که در انواع پوشاک زمستاني کوهنوردي نيز بکار مي رود داراي خاصيت يک طرفه بودن است ؛ يعني تنها از يک طرف کاملا ضد آب و باد است و در نتيجه از داخل بخار و گرماي ناشي از تعرق و فعاليت را بخارج مي فرستد و از خيس شدن پوشاک زير و سرمازدگي جلوگيري مي کند .
لايه سيمپاتکس نيز مانند گورتکس ضد آب و ضد باد و داراي قابليت تنفسي است . لايه تينسوليت نيز گرمازا بوده و در کفش هاي زمستاني و سنگين بکار مي رود . زيره کفش کوهنوردي نيز از لايه هاي مخصوصي ساخته مي شود که معروف ترين آن ويبرام ايتاليا است . همچنين اخيرا لايه اي شوک گير نيز ساخته شده که فشار ضربه هاي وارده به کف پا را کاسته و پا ديرتر خسته مي شود و در سرازيري زانوها کمتر آسيب مي بيند .
با توجه به پيشرفت هايي که در زمينه ساخت کفش هاي کوهنوردي بدست آمده و به برخي از آنها در بالا اشاره شد ؛ امروزه براي هر نوع برنامه کوهنوردي و براي هر فصل و منطقه کفش خاصي ساخته شده و مورد استفاده قرار مي گيرد و ديگر عنوان کفش هاي چهار فصل يا همه کاره دور از ذهن مي باشد . به عنوان مثال در کفش هاي مخصوص سنگنوردي نوع کفش براي مرد و زن و همچنين بسته به جنس و نوع سنگ متفاوت مي باشد .
بطور کل مي توان کفش ها را به 6 دسته بزرگ به شرح زير تقسيم کرد : 
کفش صعودهاي هيماليايي كه سه پوش و يا دو پوش هستند . نوع دوپوش از يک کفش کوچک و تنگ مثل کفش رشته کشتي که بجاي بند داراي چسبک است تشکيل مي شود و اين کفش درون کفش اصلي که بزرگتر است قرار مي گيرد . 
مي توان شب در داخل چادر و کيسه خواب کفش بيروني را از پا درآورد و از پوش داخلي به عنوان جوراب و يا کفش داخل چادر استفاده کرد . در نوع سه پوش علاوه بر اين دو کفش يک لايه گتر بلند نيز بر روي کفش قرار مي گيرد که به دور کفش دوخته شده و تمام رويه و اطراف کفش را در بر مي گيرد . پوش دوم کفش يا از جنس چرم است و يا از جنس فايبر گلاس که نوع اخير شبيه کفش هاي اسکي است .
كفش كوهنوري سنگين در صعود هاي بلند زمستاني مانند ارتفاعات ايران بکار مي روند و داراي يک يا چند لايه فوق الذکر مي باشند و قابليت نصب کرامپون را هم دارند .
كفش كوهنوردي يا کفش نيمه سنگين که براي سه فصل اول سال مورد استفاده قرار مي گيرد .
كفش كوهپيمايي يا تركينك کفش هايي سبک است و براي صعود هاي يک روزه يا چند روزه سبک و کم ارتفاع بکار مي رود .
كفش راه پيمايي براي مسير هاي ساده و کفي استفاده مي شود . شبيه کفش هاي معمولي ورزشي و يا اسپرتکس هاي معروف مي باشند .
كفش سنگنوردي يا کتان سنگ جهت صعود هاي داخل سالن و يا سنگنوردي طبيعي بکار مي رود

نکات :
بعد از هر برنامه کفش را کاملا تميز کرده و داخل آن را با روزنامه پر کنيد تا هم رطوبت آن گرفته شود و هم حالت و فرم خود را حفظ کند .
هيچگاه کفش خيس را براي خشك شدن در برابر حرارت مستقيم مثل آفتاب و آتش قرار ندهيد .

 

يك جفت كفش مناسب امكان اجراي تكنيك هاي ظريف و حركات متناسب را فراهم اورده و همزمان سلامت پا و بدن كوهنورد را نيز تضمين مي كند...
بدون ترديد بسياري از آسيبهاي ورزشي "دشوار "وقت گير و پر هزينه است و در بسياري از موارد برگشت به سلامت كامل تحقق نمي يابد.اين واقعيت "اهميت پيشگيري از بروز اسيبهاي ورزشي را به خوبي اشكار مي سازد .در ورزش كوه نوردي شايع ترين اسيبهاي ورزشي "صدمات اندامهاي تحتاني و ناحيه كمر هستند.
مفاصل زانوو مچ پا در اندام تحتاني بسيار حساس و اسيب پذير هستند و نياز به توجه خاص دارند .ماهيت ورزش كوهنوردي "وارد امدن نيروهاي مختلف در جهان و بردارهاي گوناگون در زواياي متغير مفاصل بدن از اندام تحتاني به بالاست .كنترل نيروهاي كه بدين شكل در طي راه پيمايي و كوه نوردي به اندامهاي بدن وارد مي شوند نياز به درك صحيحي از بيومكانيك بدن دارد و البته طرح اين مسئله از حوصله اين بحث خارج است.
نتيجه كلي آنكه براي پيشگيري از اسيبهاي ورزش كوهموردي در وهله اول نخست به سلامت و بهداشت پا توجه نمودو در اين بين اهميت كفش مناسب و تاثير آن بر سلامت بدن به وضوح قابل درك است.
با تكنيكي شدن روز افزون ورزشها "الزامادر تجهيزات و لوازم خاص ان رشته نيز همگام با نيازهاي ورزشكاران تغييراتي ايجاد مي گردد تابهترين نتايج در مطمئن ترين شرايط بدست ايند.
- يك جفت كفش مناسب امكان اجراي تكنيك هاي ظريف و حركات متناسب و موزون را فراهم اورده و همزمان سلامت پا و بدن كوهنورد را نيز تضمين مي كند.
امروزه با بهره گيري از تكنولوژي جديد "تهيه و توليد كفش هاي كوه نوردي و سنگ نوردي از چنان طيف گستردهاي برخوردار است كه هر كوه نورد براي هر منظور و مقصد و اجراي هر تكنيك "مي تواند كفش مورد نظر او خواهد بود و در اين مرحله شرط اساسي "دقت خود كوه نورد است .
اگر كوه نورد شرايط تخصصي يا حرفه اي خود را از لحاظ مسير صعود "طول مسير "اهكي" شني يا سنگي بودن مسير "شرايط اقليمي "عوامل موثر خاكي و اجراي فنون لازمه در هر مسير را بررسي كرده و در نظر داشته باشد "راحت تر من تواند كفش خود را با توجه به نيازهايش تهيه نمايد. در ادامه اين مقاله صرفا به ويژگي هاي كفش و مسايلي اشاره مي شود كه كوهنورد براي انتخاب كفش بايد انها را مد نظر قرار دهد

   كفش كوهنوردي از يك رويه پلاستيكي و يك لايه داخلي گرم كننده تشكيل شده اند كه اين كفش ها اصولا براي كوهنوردي هاي طولاني و يخ نوردي هاي جدي طراحي شدند ولي پس از ان در ميان علاقمندان به صعود در برف و يخ محبوبيت پيدا كرد . رويه پلاستيكي اين كفش ها معمولا از پلاستيك سخت تشكيل شده است كه مناسب بستن كرامپون و يا زير كفشي براي روي برف است. چرا كه شما مي توانيد بند هاي كرامپون را هر چه قدر كه مي خواهيد بكشيد و سفت كنيد و بدون اينكه فشاري به پاهاي خود بياوريد . اين كفش ها براي ايستادن روي لبه ها و ضربه زدن با پا مناسب هستند . از انجا كه اين كفش ها واقعاً ضد اب هستند بنابراين براي شرايط سخت و رطوبتي بسيار مناسب هستند . پوش دروني پا را كاملا گرم و جدا از برف و اب نگه مي دارد . در جانپناه ها مي توان پوش داخلي را بيرون اورد تا نم حاصل از عرق پا زودتر خشك شود . متاسفانه عواملي مثل سفتي و ضد اب بودن و گرم بودن كه باعث استفاده ايده ال از اين كفش ها بر روي برف و يخ مي شوند در استفاده از اين كفش ها بر روي مسير هاي پاكوب نكات ضعيف و كم اهميتي هستند.

انتخاب درست يك كفش كوهنوردي:

سفتي يك كفش روي فني بودن ان هم تاثير مي گذارد كه لبه هاي سفت تر باعث ايستادن بهتر روي گيره ها مي شوند

طرح آج كفش هاي كوهنوردي و كوهپيمايي:

  يكي از اصلي‌ترين و مهمترين تجهيزاتي است كه در كوهنوردي از آن استفاده مي‌شود، و بايد در نهايت دقت انتخاب شود. شرايط يك كفش خوب سبكي، مقاوم بودن و حفظ پا در مقابل عواملي چون دما، رطوبت و فشار ناهمواري‌ها مي‌باشد و داراي زيره محكم ويبرام باشد.
پاها مهمترين عضو در كوهنوردي مي‌باشند، زيرا تمامي فشار كوهنوردي به پاها وارد مي‌شود؛ از همين رو بايد قبلا پاها را براي كاري كه مي‌خواهد انجام دهد آماده كند. پادرد، تاول، ميخچه و سرمازدگي پا خيلي سريع مي‌تواند يك برنامه لذت‌بخش را به يك ناراحتي و راه‌ماندگي دردناك تبديل كند.براي مقابله با اين حالت هيچ راهي جز آماده‌سازي وجود ندارد.
كفش ورزشي بويژه كوهنوردي از عوامل مهم و اساسي در بهبود كيفيت و نحوه انجام برنامه مي‌باشد. در برخي موارد علت بروز حوادث ناگوار در كوه نتيجه استفاده نكردن از كفش مناسب كوه است.
كفش كوه نامناسب تا كنون باعث بروز پيش‌‌آمد‌هاي ناگوار و حتي به قيمت جان كوهنورد شده. خيلي ديده شده است كه افراد با كفش نامناسب به كوه مي‌آيند و قبل از لذت بردن از طبيعت با پاهاي آسيب ديده به منزل برمي‌گردند.
بايد قبل از اجراي برنامه از انتخاب صحيح كفش براي آن برنامه اطمينان حاصل كنيد و از افراد باتجربه كمك بگيريد. سلامت و زندگي كوهنورد در بسياري از موارد به طور مستقيم به كيفيت و كارائي كفش بستگي دارد.

اندازه كفش كوهنوردي:
اندازه كفش كوه براي راحتي بايد به گونه‌اي باشد كه كوهنورد بتواند ساعتها كفش را به‌راحتي و آساني بپوشد. اندازه كفش مناسب تنها با پوشيدن و راه رفتن مشخص مي‌شود.
در اين حالت نبايد هيچ گونه فشاري بر انگشتان و به‌ويژه در اطراف و گوشه‌هاي پا وارد شود. كفش نه بايد آن‌قدر تنگ باشد كه جريان خون كند شود و نا آن‌قدر گشاد كه از فرمان كوهنورد خارج شود. كفش تنگ موجب بروز ناراحتي و تغيير شكل پا و محدوديت در حركات كوهنورد مي‌شود؛ و باعث ايجاد زخم‌هاي دردناك و ميخچه و نارسائي گردش خون، درد و خشكي مي‌شود؛ وهمچنين به بروز سرمازدگي كمك مي‌كند. كفش گشاد و بزرگ به اندازه كفش كوچك مي‌تواند ايجاد ناراحتي كند چرا كه پا در داخل آن مي‌لغزد و ايجاد اصطكاك مي‌كند و در نتيجه آن اصطكاك موجب بروز ميخچه مي‌شود.
جلوي كفش بايد به اندازه كافي پهن باشد تا انگشتان پا داخل آن حركت كند. هنگام خريد كفش بايد جورابي را بپوشيد كه هنگام اجراي برنامه از آن استفاده مي‌كنيد. كفش از مدلي انتخاب شود كه مورد علاقه فرد مي‌باشد چرا كه مي‌خواهيد به طور مرتب بپوشيد.
به‌طور كلي براي كفش دقت كنيد تا اندازه آن 1 نمره از پاي شما بزرگتر باشد و اين فضا را توسط جوراب پر كنيد، هيچگاه براي اولين بار كفش نو را در يك برنامه سنگين استفاده نكنيد.

 

انواع كفش هاي كوه پيمايي :

1. كفش هاي چرمي

2. كفش هاي الياف مصنوعي

 

» كفش هاي چرمي : 
   عاملي كه بعضي از كوهنوردان كفش هاي چرمي را ترجيح مي دهند امكانات چند منظوره انهاست. يك كفش كوه پيمايي بايد فصل مشتركي از سفتي و سر سختي در برخورد به سنگ هامحكم بودن در هنگام ضربه زدن به برف و يا زماني كه كرامپون به پا داريد وراحتي كامل در طول صعود باشد. در يك روزه ممكن است كه كفش ها با چيزهاي مثل گل و پاكوب و جريانات اب و علف ها و سنگ ريزه ها و برف سفت و صخره هاي با شيب تند و يخ در حال مبارزه و تماس باشند.

» مشخصات اكثر كفش هاي چرمي :

1. ساق بلند جهت محافظت و محكم نگهداشتن مچ پا در زمين هاي سفت
2. تخت ويبرام كه روي مسيرهاي لغزنده (برفي) توليد استحكاك مي كند
3. لايه اي مابين تخت و قسمت روكش
4. يك لايه نسبتا سفت از جنس پلاستيك يا فلز كه در تخت كفش قرار دارد
5. يك زبانه روي كفش و در قسمت زير بند كه باعث عدم ورود برف بهدرون كفش مي شود
6. دو يا سه لايه چرم در قسمت انگشتان و يا پاشنه پا كه باعث محافظتانگشتان و استحكام كفش مي گردد
7. قسمت رويه كه خيلي عريض باز مي شود و حتي در حالت هاي يخ زده هم مي توان كفش را از پا در اورد

 

» كفش هاي الياف مصنوعي : 
پيشرفت در فن اوري باعث شده است كه بخشي از رويه چرمي كفش ها ازپارچه هاي الياف مصنوعي پوشيده شده باشد و

بعضي از اين كفش ها مناسب فعاليت هاي كوهنوردي هستند و از لحاظ ساختاري مانند كفش هاي چرمي هستند و اغلب اين كفش ها بيشتر مناسب راه
رفتن روي مسير هاي پاكوب هستن.

» مزيت هاي كفش هاي الياف مصنوعي :
1. وزن كمتر 
2. راحتي بيشتر و زمان كمتر براي جا باز كردن يا اب بندي شدن

4. قيمت پايين تر

» امتيازات منفي كفش هاي الياف مصنوعي نسبت به كفش هاي چرمي :

1. ثبات كمتر روي مسير ها
2. قابليت ضد اب كمتر
3. استحكام و دوام كمتر 
4. سفتي و سختي كمتر در هنگام ضربه زدن با پا در برف هنگامي كه كرامپون به پا داريد

» اندازه مناسب كفش در هنگام خريد :

» استفاده از كفي كفش :

انداختن كفي اضافه در كفش باعث ايجاد عايق اضافه و سطح اتكاء بهتري مي شود. كفي ها مصنوعي قابليت جذبرطوبت را ندارند و زماني كه خيس شوند از اب اشباع نمي شوند و تركيبي منبسط دارند كه به تهويه پا كمك مي كند.

كفي هايي كه از چرم و يا پوست بره درست شده اند همگي قابليت جذب رطوبت را دارند و در هنگام خشك كردن پا بايد انها را بيرون در اورد.

 کفش در تمام رشته هاي کوهنوردي، يخ نوردي، سنگ نوردي، جنگل پيمائي، کوهپيمائي سبک و سنگ نوردي سالني بدون ترديد اولين و مهمترين وسيله بحساب مي آيد.

 براي يک کوهنورد به دليل ذات پيمايش، اولين نکته راحتي پا و در مرحله بعد قابليت فني براي منظور و هدف در درجه اهميت قرار مي گيرد و بر خلاف گذشته امروزه ديگر به دوام يک کفش اهميت چنداني داده نمي شود بلکه به راحتي و قابليت هاي فني آن بيشتر توجه مي شود.

براي توليد کفش، چرم همواره مورد توجه انسان قرار داشته و اينک نيز همچنان جايگاه خود را حفظ نموده است. اما بدليل دستيابي به تکنولوژي مدرن، امروزه از لايه هاي جايگزين ديگري نيز در ساخت کفش سود مي برند.

    پس از انقلاب خيره کننده اي که پروفسور ويليام الگور (W.L Gore) با ساخت لايه اي که به احترام نام او بعد ها لايه هايگورتکس ناميده شده به راه انداخت، ابتدا پوشاک هاي مختلف از اين محصول به بازار آمد و طي چند سال اصلاحاتي که در توليد آن به عمل آوردند موجب شد که از اين لايه ها براي کفش نيز استفاده شود.
    از لايه هاي ديگري که طي ساليان اخير در توليد کفش به کار رفته است مي توان به sympatex با قابليت تنفسي و ضد آب و باد بودن آن اشاره کرد، که درست مانند گورتکس عمل مي کند. همچنين لايه گرما زاي Thinsulate در ساخت کفش هاي زمستاني و قوي استفاده مي شود.

استفاده از اين لايه تحولي اساسي در توليد کفش ها ايجاد کرد. به اين که چرم نقش کمرنگ تري را ايفا مي کند. در عين حال قابليت تنفس پا نيز مورد نظر قرار گرفت. همچنين اين موضوع به توليد کفش هاي سبک تر نيز بسيار کمک کرد. امروزه کفش هايي توليد مي شود که يک لنگه آن با ساق بلند در سايز 43 با 625 گرم وزن از کارايي نسبتا قابل توجهي برخوردارند. اين تنوع توليد و ساخت کفش ها همچنين ارتباط کاملا تنگاتنگي با نوع نياز هاي مختلف انسان داشته و دارد. امروزه در کوهنوردي صحبت از کفشي که بتوان از آن در برنامه هاي مختلف بهره مند شد کاملا بيهوده است و بايد براي هر برنامه خاص کوهنوردي کفش مخصوص آن را تهيه کرد.

 گاهي اوقات در بين کوهنوردان صحبت از کفش هاي 4 فصل به ميان مي آيد به کار بردن عبارت 4 فصل براي يک کفش بدين معني است که آن را مي توان در تابستان به دليل عدم تعرق پا و در زمستان از قابليت ضد آب و باد بودن آن استفاده کرد. اين مفهوم استفاده عمومي کفش است و کاربرد تخصصي ندارد بديهي است کفشي که براي زمستان استفاده مي شود قابليت هاي خاص خود را دارد و کفشي که در تابستان استفاده مي شود، کاملا با آن متفاوت است و نبايد انتظار چند منظوره از يک کفش داشت.

 امروزه در توليد کفش به صورت تخصصي در حدي توجه مي شود که کفش هاي مخصوص بانوان به صورت مجزا توليد عرضه مي شود.

براي تهيه کفش بايد به کارايي خاص آن توجه داشت. کفش ها را براساس قابليت و کارايي تقسيم بندي مي کنند، که اين نوع تقسيم بندي از جانب کليه کمپاني هاي توليد کننده کفش براي معرفي توليدات خود، هر ساله مورد توجه قرار مي گيرد:

1.    کفش صعود هاي هيماليائي (Expedition) اين بخش شامل کفش هاي 3 پوش و 2 پوش است که بيشتر کاربرد زمستاني دارد.

2.    کفش کوهنوردي سنگين (High Mountain) اين بخش شامل کفش هاي سنگين و بسيار قوي کوهنوردي است که تمام آن ها قابليت نصب گرامپون را دارند و برخي به دليل ويژگي لايه هاي مصرف شده در توليد آن ها قابل استفاده در صعود هاي بلند زمستاني نيز مي باشد.

3.       کفش کوهنوردي (Mountaineering)

اين بخش شامل کفش هاي نيمه سنگين کوهنوردي است. براي صعود هاي چند روزه در 3 فصل قابل استفاده است و برخي از آن ها که لايه گورتکس يا سيمپاتکس دارند براي صعود زمستاني کاملا سبک کاربرد دارند.

 4.کفش کوهپيمائي ( Trekking)

 شامل کفش هاي سبک کوهپيمائي است و از آن ها بايد در حد صعود هاي يک روزه انتظار داشت و به دليل داشتن دوخت در روي کفش نبايد از آن ها در مسير هاي سنگ لاخي يا فرود از شن اسکي استفاده کرد.

      5 .کفش هاي راهپيمائي Walking

    شامل کفش هايي است که در مسير هاي ساده قابل استفاده بوده و عموما در کفه آن از شکوک گير استفاده شده است. 
6  . کفش سنگ نوردي (Climbing)

 اين کفش ها که اصطلاحا کتاني سنگ نيز ناميده مي شودند کفش هايي است که فقط براي صعود هاي سالني و يا ديواره‌هاي سالني استفاده مي شود.

..